Bief van Prof. Emeritus Noel Van Robaeys
Ik denk ook dat we ons mogen verwachten aan spanningen in sociale verhoudingen en relaties.
Wie nu applaus krijgt in zogenaamd essentiële sectoren (gezondheidszorg, voeding -zowel productie als distributie), transport en veel andere) zal zich na de crisis goed herinneren dat ze nu inderdaad hun best hebben gedaan, vaak met de bibber in hun lijf, voor eigen gezondheid en dat van hun naasten. Het zijn meestal niet de maatschappelijk hoogst aangeschreven sectoren, en ook niet de best betaalde. Maar ook binnen de organisaties zelf zullen degenen die nu aan het front staan (en letterlijk met hun handen in de virussen zitten) zich afvragen waarom ze minder betaald worden dan hun chef, die excells invult en uurroosters opstelt. Of de chef van de chef... die nog beter betaald wordt omdat hij van die excells curves draait, de uurroosters totaliseert en tabellen maakt van het verlies dat door de crisis geleden wordt. Komt er een omkering van de sociale appreciatie van het werk dat iemand doet? Zullen we de vrachtwagenchauffeur die om 5 uur 's morgens al de Delhaize bevoorraadt met ons eten, meer waarderen dan de consultant die opschrijft dat je van vijf chauffeurs er vier kan maken? Uit oorlogen kwamen ook bewegingen voort. Bewegen betekent verschuiven, en dat doet ook pijn. Het zou me verbazen als deze crisis niet leidt tot een crisis in de sociale verhoudingen op alle niveau's: tussen sectoren, tussen lagen en hogen in de hiërarchie (en de verdiensten).
Micro-gezien denk ik dat men ook zal onthouden dat de organisatie even goed en zelfs beter draait met minder vergaderingen, meer gerichte vergaderingen met minder volk. En ook (en dat zie je bi iedere crisis, iedere oorlog) dat innovaties veel sneller kunnen. Ik denk dat de "coaches", die je op alle gebieden hebt (heb jij geen personal coach?), hun beste tijd gehad hebben. Ik denk ook dat consultants best een ander woord voor hun bezigheid zullen kiezen en dat alleen consultants met échte en superieure technische expertise van het vak dat ze plegen te beoefenen en de sector waarin ze bezig zijn zullen gevraagd worden. Voor een ziekenhuis: een doorwinterde dokter met brede en ook diepe ervaring in het ziekenhuiswezen, bijvoorbeeld. Wordt "Consultant" straks gezien als een besmet woord, dan wordt "coach" gezien als de virus zelf.
We gaan ook naar "verkleining" en "verdichting". In Rillaar werkt men nu een nieuw rusthuis af, splinternieuw dus en groot! Wat zegt men nu? We moeten naar kleinere eenheden! We halen onze maskers van China, zo niet moeten we ze zelf knutselen! Sperziebonen komen al jaren uit Kenia. Heb je "Grand Hotel Europa" van Ilja Pfeijffer gelezen, een roman die de globalisatie op de hak neemt? Het is NU een document. Het boek is vorig jaar uitgebracht, het beschrijft o.a. het massatoerisme in Venetië... en -wat de auteur ook niet bedacht heeft-: alles is NU weg. Zo broos zijn we met onze globalisatie. Er hoeft maar één wijf te roepen "in je kot", en we zitten erin, als bange wezels. Al onze inspanningen naar "efficiency" worden gekelderd door gebrek aan "robuustheid". Onze economie is niet ingesteld op robuustheid: voorraden hebben, reserves, kunnen uitwijken, alternatieven achter de hand hebben, zelf kunnen maken, iets maken in de hoek van het atelier waarvan je niet weet waarvoor het zou kunnen dienen (gewoon omdat het 't pleziertje is van een techneut), ... we hebben het allemaal neergesabeld met het zwaard van de efficiëntie. De grote managementgoeroe Michael Porter pleitte voor een "lage kosten strategie"; ik heb het idee dat ik een artikel moet schrijven met als titel: "Lage Koste, Mijn Klak". Daar zitten we nu, aan onze naaimachine, dat is het resultaat van de lage kosten strategie.
Maar goed, zelf aan het naaien slaan, het kan ook creatief zijn.
Gegroet, prettig Feest van de Arbeid.
Noël.